Historia
Izabela ks. Czartoryska ponad 30 lat kształtowała swój ogród, oczywiście mając na względzie przede wszystkim modę i własne doznania estetyczne. Kępa stała się dla niej alternatywą dla zbyt tłocznego i hałaśliwego otoczenia pałacu. W pierwszej ćwierci XIX w. była wielkim salonem pod gołym niebem, gdzie jej goście mogli zetknąć się z naturą, ludem i niezobowiązująco bawić się w modne wówczas „prace wiejskie” na wzór dworu Marii Antoniny. Zabawy dworskie na Kępie dla obcych były odpłatne. Na Kępie zainstalowana była huśtawka, kręgielnia, karuzela oraz drobniejsze, bogate wyposażenie w rustykalne ławy i stoliki. Wielkie zabawy na Kępie, ze zjazdami gości z odległych stron, urządzane były na Zielone Świątki. Piętnastego sierpnia, pod kamiennym krzyżem, corocznie odbywała się wzruszająca uroczystość nadawania nagród okolicznym włościanom za uczciwość, pracowitość i gospodarność.
Na Kępie rosło drzewo nazywane „Protektorem”, którego zrosłe pnie utworzyły rodzaj niszy. W niej Zofia córka Izabeli poleciła umieścić rzeźbę przedstawiającą Matkę Boską z napisem: Dobrej Matce za moje dzieci. U stóp drzewa znajdowały się stopnie do klęczenia, a obok postument z naczyniem na wodę święconą, co nadawało jej charakter swoistej kapliczki.
Wśród drzew rozsiane były liczne kamienie z napisami upamiętniającymi co znakomitszych gości. Znajdował się tam także kamień upamiętniający śmierć córki Teresy, kamień poświęcony Kępie, a także piewcy ogrodów Delille’owi. Kępa powiązana była widokowo zarówno z ogrodem rezydencji, jak i otaczającym krajobrazem. Po śmierci swojej ulubienicy Zofii z Matuszkiewiczów Kickiej i jej córek na Kępie, w miejscu, które Zosia szczególnie ukochała, wystawiła krzyż z szarego piaskowca, przeniesiony na początku XX w. na cmentarz włostowicki.
Po powstaniu listopadowym i konfiskacie przez zaborców dóbr ks. Czartoryskich powołano w Puławach Instytut Wychowania Panien, a w 1862 r. przeniesiono z Marymontu Instytut Agronomiczny i utworzono w Puławach Instytut Politechniczny i Rolniczo-Leśny. W zamian za utracony na rzecz skarbu państwa klucz marymoncki, władze przekazały Instytutowi część gruntów po dawnym folwarku Włostowice, tzw. Mokradki (Kępę) oraz nieźle zagospodarowane dobra Końskowola i Góra Puławska.
Od tego czasu Kępa stała się cennym obiektem doświadczalnym dla przekształcającego się przez ponad 150 Instytutu. Kępa była folwarkiem o powierzchni 120 ha (w tym 38 ha lasu, 26 ha łąk i 56 ha pola ornego), znajdującym się w bezpośredniej bliskości Instytutu, położonym na żyznych madach w dolinie Wisły. Urządzono tam m.in. okazały chmielnik i założono mnóstwo poletek pokazowych. Do gospodarstwa należał także spory obszar ziemi (52 ha) koło szosy lubelskiej, tzw. Górna Niwa, wyróżniająca się dość dużą rozmaitością gleb średniej i gorszej jakości (żwirowiska, piaski i szczerki na utworach dyluwialnych).
Na Kępie zorganizowano również małą stację zootechniczną. Powstała wzorowa obora doświadczalna, której zadaniem było m. in. uszlachetnianie bydła miejscowego przez stosowanie dopływu krwi wysokomlecznych ras nizinnych pochodzenia holenderskiego. Stan pogłowia obory wynosił stale kilkadziesiąt sztuk. Dla celów pociągowych utrzymywano 5-6 par koni roboczych.
W pierwszym dziesięcioleciu istnienia nowej uczelni powiększono szkółki drzew na Kępie i ogrodzie zabytkowym. Produkowano w nich sadzonki różnych drzew leśnych oraz owocowych i ozdobnych, zwiększając w ten sposób dochody Instytutu. Szkółki wykorzystywano do demonstracji i zajęć praktycznych. Ze względu na brak dostępu do lasu leśnicy musieli się zadowalać rozrzuconymi po całym prawie terytorium Instytutu szkółkami oraz małymi zagajnikami i bardzo nietypowymi dla przeciętnej szaty leśnej naszego kraju laskami na Kępie i na Górnej Niwie Puławskiej, a później także w Końskowoli i na Górnej Niwie Końskowolskiej. W zakresie gospodarstwa rybnego Instytut rozporządzał dwoma stawami (w Końskowoli i w sąsiednich Witowicach) oraz odnogą wiślaną – łachą oddzielającą ogród zabytkowy od Kępy.
Po reorganizacji Instytutu i zmianie nazwy na Instytut Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa (IGWL) w latach 1869-1893 Gospodarstwo Kępa pełniło szkolną bazę doświadczalną dla studiujących w placówce studentów. Po kolejnej reorganizacji Instytutu w 1893 r. i przywróceniu Instytutowi rangi uczelni poszerzono na Kępie bazę dydaktyczną i badawczą. W tym celu w 1895 r. do ówczesnego Instytutu zostało włączone gospodarstwo leśne Ruda, a w 1917 r. Mokradki i folwarki: Końskowola, Sadłowice, Michałówka oraz gospodarstwo leśne Ruda.
Po I wojnie światowej rozwiązano uczelnię. IGWiL przekształcono w Instytut badawczy – Instytut Naukowy Gospodarstwa Wiejskiego, a doświadczalnictwo prowadzono pod potrzeby badań zamawianych przez pracowników naukowych. Prace badawcze i doświadczenia prowadzono nieprzerwanie do zakończenia II wojny światowej.
Po wojnie władze rozwiązały PINGW, a gospodarstwo Kępa – Mokradki przeszło (na krótko) do utworzonego wówczas Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (IHAR). W latach 1957-1989 funkcjonowało w składzie Zespołu Zakładów Doświadczalnych nowo utworzonego Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG). W 1990 r. zostało samodzielnym zakładem doświadczalnym jako RZD Kępa – Puławy w strukturze organizacyjnej IUNG.
Po reorganizacji RZD w skład RZD Kępa – Puławy weszły gospodarstwa: Kępa – Mokradki (od 1990 r.), Osiny (od 2000 r.), Pulki (od 2011 r.) i Sadłowice (od 2004 r.) oraz las Ruda (od 1990 r.).
RZD Kępa – Puławy stał się zakładem wieloobiektowym o zróżnicowanych glebach i wielokierunkowej produkcji roślinnej ze zbożami jako wyróżniającą się główną gałęzią.
Od momentu ponownego włączenia RZD w struktury IUNG prowadzono doświadczenia z zakresu chmielarstwa, uprawy zbóż, roślin bobowatych, traw pastewnych i tytoniu. W obszarze produkcji zwierzęcej kontynuowano na Mokradkach chów bydła. W latach 90. XX w. prowadzono również produkcję szkółkarską drzewek owocowych, a także uprawę tulipanów na cebulki. Zakład zajmował również gospodarką leśną i prowadził tartak.
Od 1990 r., po zmianie programów badawczych przez IUNG, doświadczenia polowe prowadzone są głównie z zakresu prawidłowego zmianowania, systemów produkcji roślinnej oraz uprawy roślin na cele energetyczne (Osiny). W zakresie produkcji roślinnej prowadzona jest także uprawa zbóż, rzepaku i chmielu na Kępie (7,5 ha) oraz produkcja sadownicza na Kępie (12 ha) i uprawa wikliny na cele energetyczne w Osinach i Sadłowicach (20,5 ha). W 2013 r. w związku z rozwijającą się produkcją rolniczo-sadowniczą wybudowano na Kępie niewielką chłodnię i punkt sprzedaży detalicznej produktów pochodzących z upraw prowadzonych w gospodarstwie (owoce, warzywa, soki, oleje, mąka). RZD Kępa – Puławy prowadzi również gospodarkę leśną na obszarze około 688 ha, co stanowi 46% powierzchni ogólnej Zakładu.
W 2015 r. w RZD Kępa – Puławy rozpoczęto chów bydła mięsnego rasy highland (HI). Przesłanką do podjęcia tego kierunku produkcji było dążenie do racjonalnego wykorzystania trwałych użytków zielonych. Bydło tej rasy (pochodzącej ze Szkocji) jest małe, cechuje się bardzo małymi wymaganiami bytowymi i żywieniowymi. Zwierzęta dorastają powoli, żywią się naturalnymi paszami (zielonka pastwiskowa, zioła, liście), a zimą sianem i słomą z małym dodatkiem pasz treściwych, ponadto mają całoroczny dostęp do swobodnego ruchu i przebywania na świeżym powietrzu. W 2016 r. zmodernizowano oborę w Gospodarstwie w Osinach z zamiarem chowu bydła Rasy Aberden Angus.